Kentsel Dönüşüm Nedir?

Kentsel dönüşüm; kaçak yapılaşmanın önüne geçilmesi, depreme dayanıklı olmayan binaların yeniden yapılarak olası doğal afetler sonucu oluşacak zararların en aza indirilmesidir.

İlk kez 2012 yılında Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun ile düzenlenen kentsel dönüşüm konusu daha sonra uygulama yönetmelikleri yayınlanarak açığa kavuşturulmaya çalışılmıştır.

Ülkemizde 2012 yılından önce de belediyeler eliyle kentsel dönüşüm çalışmaları yürütülmeye başlanmıştır. Örneğin Ankara Dikmen vadisi dönüşüm projesi böyle bir çalışmadır. Keza Tarlabaşı dönüşüm projesi de bir diğer örnek olarak verilebilir. Bunu takiben İstanbul Büyükşehir Belediyesi Fikirtepe bölgesinde imar artırımı yöntemiyle bir dönüşüm gerçekleştirmeyi hedeflemiş ancak istenen başarının sağlanamaması sonrasında Bakanlar Kurulu kararıyla bu bölge riskli alan olarak ilan edilerek Çevre Ve Şehircilik Bakanlığı’na geçmiştir.

“Riskli alan”, Kanunda; zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma nedeniyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıyan, Bakanlık veya idare tarafından Afet ve Acil Durum Yönetim Başkanlığı’nın da görüşü alınarak belirlenen ve Bakanlığın teklifiyle Bakanlar Kurulu Kararı ile tanımlanmış alanlardır. Kanunda geçen “Rezerv yapı alanı” ise, Kanun uyarınca gerçekleştirilecek uygulamalarda yeni yerleşim alanı olarak kullanılmak üzere TOKİ veya idarenin talebine bağlı olarak veya resen Maliye Bakanlığı’nın görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenen alanları tanımlamak için kullanılan terimdir. Yani rezerv yapı alanları, kentsel dönüşüm çalışmaları sırasında riskli alan olarak belirlenen bölgelerdeki insanların yerleştirilecekleri bölgelerdir. Bu kapsamda vatandaşlara boşalttıkları riskli alanlardaki hakları karşılığında bedelini ödeme, rezerv yapı alanlarında yapılacak projelerden yer tahsisi veya bir başka bölgede yapılan projeden yer tahsisi seçenekleri sunulabilmektedir.

“Riskli yapı”, riskli alan içinde veya dışında olup ekonomik ömrünü tamamlamış olan ya da yıkılma veya ağır hasar görme riski taşıdığı teknik verilere dayanılarak ispatlanmış yapılardır. Riskli yapı tespiti Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş kuruluşlarca yapılabilir. Yönetmelik ile riskli yapı tespiti yapabilecek kuruluşlar tanımlanmış ve listelenmiş, bu kuruluşlarda çalışacak kişilerin asgari nitelikleri belirlenmiştir.